παραμύθια, το νοιώθει ο καθένας
σαν ευλογία και σαν ασφάλεια
(Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος)
Από τον ελαιόκαρπο ή την ελιά παράγεται το ελαιόλαδο.Ο καρπός της ελιάς είναι βασικός για την Μεσογειακή διατροφή. Η Ελιά ήταν το αγαπημένο και πολύτιμο δένδρο των Ελλήνων. Καλλιεργούνταν στην Αρχαία Ελλάδα και οι ελιές και το ελαιόλαδο αποτελούσαν σημαντικά εμπορικά προϊόντα.Η ελιά είναι γνωστή από τους αρχαιότατους χρόνους. Η ελιά υπήρξε το σύμβολο της θεάς Αθηνάς.Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο.
Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ
Το μάζεμα της Ελιάς ή η συγκομιδή του ελαιοκάρπου όπως λέγεται θα πρέπει να γίνεται στο στάδιο της ωρίμανσης. Αυτό συνήθως είναι την εποχή του φθινοπώρου. Στις πεδινές περιοχές αρχίζει από τον Σεπτέμβριο ακόμη, ενώ στις πιο ορεινές μπορεί να επακταθεί ακόμη και μέχρι τον Δεκέμβριο. Το στάδιο αυτό συνδέεται με την καλύτερη ποιότητα του ελαιολάδου. Το στάδιο αυτό φαίνεται να συμπίπτει με την αρχή της αλλαγής του χρώματος του ελαιοκάρπου από πράσινο σε μελανό.
Αν η συγκομιδή του ελαιόκαρπου γίνει πολύ γρήγορα, δηλαδή είναι άγουρος τότε η απόδοση σε ελαιόλαδο είναι μικρή.Με τη πρόοδο της ωρίμανσης αυξάνεται σταδιακά το βάρος του ελαιόκαρπου. Στο στάδιο αυτό σημειώνεται μερική υδρόλυση των γλυκεριδίων και αύξηση της οξύτητας του ελαιόλαδου που περιέχει. Είναι φανερό ότι το στάδιο ωρίμανσης δε συμπίπτει χρονικά για όλο τον καρπό, ακόμα και του ίδιου δένδρου. Βέβαια δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι στην πράξη, παρεμβαίνουν ορισμένοι παράγοντες που ρυθμίζουν το χρόνο συγκομιδής, όπως είναι η δακοπροσβολή κ.α
ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ
Παλαιότερα η συλλογή του ελαιόκαρπου γίνονταν αποκλειστικά με τα χέρια. Μετά από πτώση στο έδαφος. Ο τρόπος αυτός έχει αντικατασταθεί σήμερα, σε μεγάλο βαθμό, με τα πλαστικά δίκτυα ελαιοσυλλογής, τα οποία απλώνονται κάτω από τα δένδρα και συγκρατούν τον ελαιόκαρπο. Η συλλογή του ελαιόκαρπου από τα δίκτυα γίνεται, στην πράξη, σε διάστημα ενός μέχρι δύο μηνών.
Συγκομιδή με τα χέρια
Στις επιτραπέζιες ποικιλίες ελιάς η συγκομιδή γίνεται πάντα με τα χέρια.
Με τη μέθοδο αυτή αποφεύγεται ο τραυματισμός του ελαιόκαρπου και προστατεύεται η ποιότητα του περιεχόμενου ελαιόλαδου. Μάλιστα εξασφαλίζεται καθαρότητα του ελαιόκαρπου από φύλλα, χόρτα, χώμα κλπ.
Αποτελεσματική είναι η τοποθέτηση μεγάλου πανιού ή δικτύου κάτω από το δένδρο ώστε μετά την πτώση των ελαιόκαρπων να συγκεντρώνονται εκεί και όχι να διασκορπίζονται στο έδαφος. Μετά την πτώση όλων των καρπών των δένδρων οι ελιές τοποθετούνται μέσα σε ασκούς και από εκεί στο ελαιοτριβείο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ιδιαίτερα στις μικρόκαρπες ποικιλίες, η συγκομιδή του ελαιόκαρπου γίνεται με ραβδισμό. Eπίσης ένας ιδιαίτερα γρήγορος τρόπος είναι η λεγόμενη «χτένα», που μοιάζει με μικρή τσουγγράνα. Με αυτήν «χτενίζουμε» ένα σύμπλεγμα μικρών κλαδιών που φέρουν πάνω τους ελιές με αποτέλεσμα να αποκόπτονται ταυτόχρονα πολλές μαζί, κερδίζοντας έτσι χρόνο.Στη Ελλάδα έχουν χρησιμοποιηθεί δονητές για τη συγκομιδή του ελαιόκαρπου σε πειραματικό μόνο επίπεδο. Στα πλαίσια της προσπάθειας εντάσσεται και η χρησιμοποίηση ορισμένων χημικών παρασκευασμάτων, τα οποία διευκολύνουν την πτώση του καρπού από το δέντρο.
Η συγκομιδή ελαιόκαρπου ή το γνωστό μάζεμα της ελιάς είναι μια παραδοσιακή ενασχόληση η οποία είναι εξαιρετικά γοητευτική και συνάμα διασκεδαστική. Συνήθως οι αγροτικές οικογένειες αφιέρωναν χρόνο στα κτήματα από την αυγή μέχρι το σούρουπο συλλέγοντας τους παρθένους αυτούς καρπούς της μάνας γης. Όλα τα μέλη της οικογένειας συνέφεραν στο μάζωμα της ελιάς, καθιστώντας την καθημερινή τους ζωή μέρος της Φύσης. Μετά από κάποιες ώρες κοπιαστικής εργασίας, έκαναν διάλειμμα, τρώγοντας κάτι και έπειτα συνέχιζαν την συλλογή…Γενικότερα η ενασχόληση με τη Φύση εξυψώνει το πνεύμα μας διότι ο άνθρωπος έρχεται σε άμεση επαφή με αυτήν και με τα δώρα τα οποία προσφέρει.
Αν συγκρίνουμε την καθημερινότητα των ανθρώπων στις τερατώδεις μεγαλουπόλεις σε σχέση με τον ρομαντικό αγροτισμό και τη ζωή στην ύπαιθρο καταλαβαίνουμε γιατί ο άνθρωπος είναι και πρέπει να είναι σε άμεση επαφή με τη Φύση, και το φυσικό περιβάλλον. Η διάρρηξη του δεσμού αυτού της οποίας παράγοντας είναι η αστυφιλία οδηγεί στην παρακμή και σε ένα χυδαίο τρόπο ζωής, αυτού του αμερικάνικου, κοσμοπολίτικου lifestyle μακρυά από τις πατρογονικές εστίες και τη Φύση.
Γεώργιος Σύρος
.JPG)
